Diyarbakır Şerriye Sicillerinde SÜRGÜCÜLÜLER

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ / 316 (H.1176-1198/ M. 1763-1784)

497 [148‑2]  (Osmanlıcası ahydo 147)

Mardin kazasının Sürgücü nahiyesi subaşısı olan Avineli Hüseyin'in bazı aşiret eşkıyasıyla birlikte Karakeçili reayasından Şeyhanlı aşireti halkına tasallut edip hayvanlarını gasp ettiğinden ve Âmid'e gelen kervanın yolunu keserek mallarını zapt edip on üç kişiyi öldürdüğünden bir an önce yakalanarak Âmid'e gönderilmesi Aşîret‑i merkūme re‘âyâsının mezbûr Hüseyin ile olan da‘vâları Bağdad vâlîsi ve Mardin voyvodası ma‘rifetleriyle Mardin nâibi huzûrunda rü’yet ve icrâ‑yı hak ve keyfiyet i‘lâm olunmak ve de‘âvî‑i sâirede dahi hiç ferde gadr ve ibtâl‑i hak olunmamak üzere başka ve Mardin Mukāta‘ası'nın şürût‑ı serbestîsi te’kîdini hâvî başka başdefterdâr i‘lâmıyla iki kıt‘a emr‑i âlî yazılmışdır.

Evâil‑i Za. sene [1]180

Şerhde mastûr emr‑i âlî mûcebince merhûm Hüseyin'in müdde‘îleri li‑ec‑ li't‑terâfü‘ da‘vet‑i şer‘ olduklarında mürâfa‘adan ibâ vü imtinâ‘ etmeleriyle bu sûretde mezbûr huzûra vardıkda arz u mahzarından tasrîh ve arzına mü‑ btenî olduğunu nâtık Diyarbekir Vâlîsi Vezîr‑i mükerrem sa‘âdetlü Hüseyin Paşa hazretlerinin vârid olan mektûbu ve Mardin nâibinin i‘lâmının mefhûm‑ larıyla sadrıa‘zamım Enderûn ağalarına ta‘yîn olunan Mehmed Emin Ağa müdde‘îleri Mardin'e gelip mürâfa‘a olmaları için âdem gönderildikde "bizim da‘vâlarımız ( ) Mardin'de hakkāniyet üzere rü’yet olunmaz, ( ) cümlemize gadr ederler, mürâfa‘aya varmamızın kat‘ı nedir?" cevâbıyla "meclis‑i mürâ‑ fa‘aya gelmekden imt0+inâ‘ ederler" deyü takrîri bâ‑fermân‑ı âlî şerh verildi.

Fî gurreti R. sene [1]181

Diyarbekir vâlîsi vezîre ve Âmid kazâsı nâibine hüküm ki, Diyarbekir tevâbi‘inden Mardin kazâsına muzâfe ve medîne‑i Âmid'e sekiz sa‘ât mesâfe Sürgücü nâhiyesinde müddet‑i medîdeden beru subaşı olan Avi‑ neli Hüseyin demekle ma‘rûf kimesne hizmet‑i mezbûrede tûl‑i meksi hase‑ biyle miknet ü iktidâr birle ve gûnâgûn etvâr‑ı nâ‑marzıyeye mübâderet ve Millîli vesâir aşâir‑i Ekrâd eşkıyâsını nâhiye‑i mezbûra cem‘ ve etbâ‘ıyla it‑ tihâd ve bu esnâda Gılmânân‑ı Âmid Mukāta‘âtı'ndan Karakeçili re‘âyâsından Şeyhanlı aşîreti fukarâsına tasallut ve on bin re’s koyunların ve on üç kısrak ve yükleriyle elli yedi deve ve öküzlerin ve zehâir nakline me’mûr Tilgazi Arab‑ ları'nın ma‘a‑icmâl otuz iki merkeblerin ve hâric‑i sürüde vâki‘ lebenci tâi‑ fesinin yirmi sekiz katırların gāret ve civârda kâin Neşri? tâifesinden Âmid'e gelen kârbânın yolların kat‘ ve esliha ve yükleriyle yirmi üç merkeblerin gasb ve on üç nefer âdemlerin katl edip bu misillü şenâ‘ate cesâret eylediği sen ki vezîr‑i müşârunileyhsin, tarafına iştikâ olundukda emvâl‑i mağsûbenin red‑ di ve şakāvetden keff‑i yed eylemesi için tarafından gönderilen buyurulduya adem‑i itâ‘at ve izhâr‑ı şakāvet etmekle şakī‑i mezbûr Âmid'e ihzâr ve ih‑ kāk‑ı hak olunmak bâbında mübâşir ma‘rifetiyle emr‑i şerîfim ısdâr u irsâl olunmağın bu defa vârid olan mektûbunda ve mevlânâ‑yı mûmâileyhin i‘lâmı ve ahâlînin mahzarlarında tahrîr u istid‘â olunduğu üzere istid‘ân mûcebince amel olunmak fermânım olmağın imdi müfsid‑i mezbûru Âmid'e ihzâr u ta‘yîn olunan mübâşir ma‘rifetiyle da‘vâ‑yı hak ve ta‘yîn‑i mâdde eden husamâsıyla ferden ferdâ terâfü‘‑i şer‘ ve ba‘de's‑sübûti'ş‑şer‘î icrâ‑yı hakka ihtimâm ve mugāyir‑i şer‘‑i enver vaz‘ u hareketden ihtirâz u ictinâb eylemeniz bâbında fermân‑ı âlîşânım sâdır olmuşdur.

Fî evâsıtı B. sene 1180

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 316 | Hüküm no: 497 | Orijinal metin no: [148-2]
Milli Kütüphane Orijinal No:

 

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ / 618 (Osmanlıcası dqzpo125b)

395 [126a‑1]

Alipaşa Camii mahallesi halkından olup Sürgücü toprağında öldürülen Kejci Hacı Mehmed b. Molla Eyüb'ün taksim edilen terekesi Bâdî‑i tastîr‑i defter‑i kassâm oldur ki, Medîne‑i Âmid mahallâtından Alipaşa Camii mahallesi sâkinlerinden iken bundan akdem Sürgücü toprağında katîlen fevt olan Kejci Hacı Mehmed b. Mollâ Eyüb'ün verâseti zevcesi Râhile bt. Mustafa ile kebîr oğlu gāib ani'l‑be‑ led Ali ve sagīr oğulları Salih ve Hüseyin ve Eyüb ve sagīretân kızları Zeyneb ve Âişe'ye inhisârı tahakkukundan sonra sagīrûn ve sagīretânın vâlideleri olup kıbel‑i şer‘den mansûb vasîleri mezbûre Râhile Hâtûn ma‘rifeti ve ma‘rifet‑i şer‘le tereke‑i müteveffâ‑yı merkūm ketb u tahrîr ve bi'l‑müzâyede bey‘ ve fürûht olunup ba‘de ihrâci'l‑masârıf ve'd‑düyûn ve'l‑vasiye sahhu'l‑bâkī bey‑ ne'l‑verese tevzî‘ ve taksîm olunan muhallefât defteridir ki ber‑vech‑i âtî zikr u beyân olunur.

Osmanlı Arşivi No: 3707 | cilt: 014, sayfa: 618 | Hüküm no: 395 | Orijinal metin no: [126a-1]
Milli Kütüphane Orijinal No: Diyarbakır; 308

ÂMİD MAHKEMESİ / 69 (Osmanlıcası atifo19b) (H.1145/1732),

[20a-2]

Kızılmescitli köyü halkından Ömer, Osman ve Davud kardeşlerin, Camiunnebi mahallesi halkından olup Musul'da vefat eden Sürgücüzade olarak bilinen Seyyid Mustafa b. Osman'ın amcazâdeleri ve vârisleri oldukları Ammîzâdelik Medîne-i Âmid muzâfatından Sürgücü aşîretinden olup Kızılmescid nâm karye ahâlîsinden ber-vech-i muharrer ammîzâdelik iddi‘â eden işbu bâ‘iseyi'l-kitâb Ömer ve Osman ibney Mehmed b. Mustafa b. Mehmed asâleten ve âhar karındâşları gāib ani'lbeled Davud nâm kimesne[ye] bâ-hüccet-i şer‘iyye kayyum nasb olunan mezbûr Osman meclis-i şer‘-i hatîr-i lâzımü't-tevkīrde medîne-i mezbûre mahallâtından Camiunnebi mahallesi ahâlîsinden olup bundan akdem mahmiyye-i Musul'da bi'l-müsâfere sâkin iken fevt olan Sürgücüzâde demekle ma‘rûf es-Seyyid Mustafa Efendi b. Ahmed b. Osman nâm müteveffânın vâlidesi olup terekesine bi'l-verâse vâzı‘atü'l-yed olan Havva bt. Seyyid Hasan nâm hâtûn mahzarında her biri bi'l-asâle ve bi'l-vekâle üzerine da‘vâ ve takrîr-i kelâm edip bizler müteveffâ-yı mezbûr es-Seyyid Mustafa'nın ammîzâdesi olup bizim babamız Mehmed'in babası Mustafa müteveffâ-yı mezbûr Seyyid Mustafa'nın babası Ahmed'in babası Osman ile li-ebeveyn karındâşlar olup babaları ve dedeleri ismi Şefkat ve anaları ismi Hüzme ve maskat-ı re’sleri mahalle-i mezbûrdan olup müteveffâyı mezbûrun ber-vech-i muharrer verâseti bizlere ve vâlidesi mezbûreye münhasıra olup bizlerden gayrı vârisi yoğiken hâlā tereke-i müteveffâ-yı mezbûreden bizlere âid olan sülüsân hissemizi mezbûre Havva Hâtûn'dan taleb eylediğimde teslîmden imtinâ‘ eder, suâl olunup alıverilmesi bi'l-asâle ve bi'l-vekâle matlûbumuzdur dediklerinde gıbbe'ssuâl mezbûre Havva Hâtûn cevâbında oğlu müteveffâ-yı mezbûrun terekesine bi'l-verâse vâzı‘u'l-yed olup müdde‘iyân-ı mezbûrân ile gāib-i mezbûr Davud dahi oğlu müteveffâyı mezbûrun ber-vech-i muharrer ammîzâdeleri olduğunu bi-tav‘ihi ikrâr ve i‘tirâf eyledikden sonra müdde‘iyân-ı mezbûrân Ömer ve Osman ve karındâşları gāib ani'l-beled Davud'un babaları mezbûr Mehmed'in babası mezbûr Mustafa ile dedeleri ismi Şefkat ve anaları ismi Hüzme ve maskat-ı re’sleri mezbûr Kızılmescid karyesi olup müdde‘iyân-ı mezbûrân Ömer ve Osman müdde‘iyân-ı mezbûr Davud müteveffâ-yı mezbûrun min ciheti'l-usûbeti'n-nesebiye vârisleri olduğunu Harabköy nâm karyeden Şeyhmus b. Ramazan ve mezkûr Kızılmescid karyesinden İbrahim b. Osman nâm kimesneler dahi haber vermeğin mûcebiyle ba‘de't-tenbîh mâ vaka‘a bi't-taleb ketb olundu.

Fi'l-yevmi's-sânî ve'l-ışrîn min şehri Ramazâni'l-mübarek li-sene hamse ve erba‘în ve mi’e ve elf Şuhûdü'l-hâl: Davud b. Halil, Hasan Ağa b. Emin Ağa, Ali b. Hamza, Davud b. Şeref, Hasan b. Abdullah, Seyyid Ömer b. Mustafa, Seyyid Abdurrahman Efendi tâbi‘-i Şeyh Ahmed Çelebi, Ebubekir b. Osman, Hasan b. Ali ve gayruhum.

Osmanlı Arşivi No: 3709 | cilt: 002, sayfa: 69 | Hüküm no: 88 | Orijinal metin no: [20a-2]
Milli Kütüphane Orijinal No: Diyarbakır; 310

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ / 520 (Osmanlıcası ahyro199) (H. 1155-1167 / M. 1742-1754) 

898 [200‑4]

Mardin'in Sürgücü nahiyesine bağlı Beteryan köyünde sa‑ hip olduğu emlâk ve arazinin vergisini köy halkı ile birlikte ödeyen Mardin kalesi azeplerinden Arap İsmail'den idarecilerin kanunsuz vergi talebinde bulunmamaları Mardin kadısına hüküm ki, Mardin kal‘ası azebân neferâtından İsmail nâm Arab Südde‑i sa‘âdet'ime arzuhâl edip bu kimesnenin defterde mukayyed ra‘iyyet ve ra‘iyyeti oğullarından olmayıp ve kazâ‑i mezbûr muzâfâtından Sürgücü nâhiyesine tâbi‘ Beteryan nâm karye toprağında emlâk ü arâzîye mutasarrıf olmağla arâzîleriyle hâsıl eylediği terekesinden a‘şâr ve rüsûmu kanun ve defter mûcebince sâhib‑i arza ve avârız ve hazeriye vesâir emr‑i şerîfimle tekâlîfden dahi tahammülüne göre hissesine isâbet edeni karye‑i mezbûre ahâlîsiyle ma‘an cem‘e me‘mûra bilâ‑kusûr edâ edip hilâf‑ı kanun ve defter ziyâde rencîde vü remîde olunmak îcâb etmez iken ehl‑i örf tâifesi taraflarından bilâ‑emri şerîf tekâlîf‑i şâkka mutâlebesi vesâir bida‘ u mezâlim tarh u tahmîli ile ve karye‑i mezbûre zâbiti tarafından dahi hilâf‑ı kanun ve defter rüsûm‑ı ra‘iyyet talebi ile rencîde vü remîde olunduğun bildirip mahallinde şer‘le görülüp hilâf‑ı şer‘‑i şerîf ve bilâ‑emri münîf tekâlîf‑i şâkka talebi vesâir bida‘ u mezâlim tarh u tahmîli ile ehl‑i örf tâifesi taraflarından ve hilâf‑ı kanun ve defter rüsûm‑ı ra‘iyyet mutâlebesiyle karye‑i mezbûre zâbiti tarafından rencîde vü remîde etdirilmeyip zâhir olan ta‘addîleri men‘ u def‘ olunmak bâbında hükm‑i hümâyûnum ricâ eylediği ecilden kanun ve defter mûcebince amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâhiri S. sene 1164

Osmanlı Arşivi No: AHK01 | cilt: a01, sayfa: 520 | Hüküm no: 898 | Orijinal metin no: [200-4]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİYARBEKİR AHKÂM DEFTERLERİ /517 – 518 (Osmanlıcası ahyao243)

(H. 1167-1176 / M. 1754-1763)

820 [243‑1]

Diyarbakır'ın Kûh‑ı Mardin nahiyesi dahilinde olan Ma‑ karr‑ı Ali mezraası müstakil köy olmayıp Sürgücü aşireti beyi timârı olan Berdeniç köyü arazisi içinde olduğundan Pepe Beşir'in malikâ‑ ne kaydının silinerek Mehmed v. Mustafa'nın tasarrufuna verilmesi Defterhâne‑i âmire'ye ve Başmuhâsebe'ye ilmühaber kāimeleri verilmişdir. Diyarbekir vâlîsine, Mardin ve ( ) kadılarına hüküm ki, Âmid sancağında Kûh‑ı Mardin nâhiyesinde Ayn nâm karye ve gayrıdan üç bin akçe mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf Mehmed v. Mustafa ‑zîde kadruhû‑ Âmid kazâsında meclis‑i şer‘e varıp yine nâhiye‑i mezbûra tâbi‘ karye‑i Berdeniç sekiz bin yedi yüz elli dokuz akçe yazı ile ve mezra‘a‑i Füruhiye Berdeniç ahâlîsi zirâ‘at eder deyü defter‑i mufassalda bin altı yüz altmış yedi akçe yazı ve defter‑i icmâlde karye‑i Füruhiye deyü yine yazı‑yı mezkûresiyle tahrîr ve müşterekleriyle kayıd ve berâtına dâhil olduğu ve Defter‑i hâkānî'de mukayyed olmağla zikr olunan Berdeniç karyesi ahâlîlerinin zirâ‘at eyledikleri Füruhiye mezra‘asına beyne'l‑ahâlî Makarr‑ı Ali tesmiye olunup mezra‘a‑i mezbûrede hâsıl olan mahsûlât kadîmden beru müşterekleriyle ma‘an taraflarından ta‘şîr olunagelmiş iken bundan akdem Pepe Beşir nâm kimesne Âsitâne‑i sa‘âdet'imde bulunmağla zikr olunan Makarr‑ı Ali "âhar karye olup kimesnenin kayıd ve berâtına dâhil değildir" deyü hilâf‑ı inhâ bir takrîb ile üzerine berât etdirdip gadr eylediği mukaddemâ der‑i devlet‑medâra arzuhâl ve mahzar birle inhâ olundukda hakīkat‑i hâl mahallinden ba‘de'l‑isti‘lâm merkūm Beşir'in berât kaydı mahallinden ref‘ u terkīn ve mezra‘a‑i mezbûre ke'l‑evvel taraflarından zabt olunmak üzere emr‑i âlîşân sâdır olmuş iken merkūm mezra‘a‑i mezbûreyi bu hilâlde yine kendüye mâlikâne berât etdirdip gadr etmekle hakīkat‑i keyfiyet huzûr‑ı şer‘de erbâb‑ı vukūfdan suâl olundukda zikr olunan Makarr‑ı Ali müstakil karye olmayıp Füruhiye toprağı olmak üzere zirâ‘at olunup ve hâsılâtı merkūm Mehmed Bey ile müşterekleri taraflarından ta‘şîr olunageldiği tevâtüren ihbâr ve hüccet olunmağla muktezâ‑yı ihbârları üzere mezra‘a‑i mezbûre kemâ fi'l‑evvel taraflarından zabt olunmasını mîr‑i merkūm istid‘â vü istirhâm eylediğini hâvî Âmid Nâibi el‑Hâc Ebubekir'in ‑zîde ilmuhû‑ verdiği i‘lâm ile erbâb‑ı vukūfun ber‑vech‑i muharrer ihbârlarını nâtık hücceti ibrâz ve "Diyarbekir sınırında karye‑i Yassıca ve Mardin sınırında Karaçanakçı mâbeyninde mezra‘a‑i Makarr‑ı Ali bir kimesnenin kayıd ve berâtına dâhil olmayıp hâric ez‑defterdir" deyü altmış üç senesinde üç bin akçe mâl ile müceddeden maktû‘ kayıd ve yetmiş senesinde iki bin akçe dahi zam olunup hâlâ senevîsi beş bin akçe mâl ve otuz guruş mu‘accele ile Beşir Ağa demekle ma‘rûf kimesnenin mâlikâne uhdesinde olduğu Başmuhâsebe'den ihrâc ve Defterhâne‑i âmire'mde mahfûz Rûznâmçe‑i hümâyûn ve defter‑i icmâl ve mufassala mürâca‘at olundukda Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ cemâ‘at‑i aşîret‑i Sürgücü ve tahtında kırk sekiz nefer re‘âyâ ile karye‑i Berdeniç ve hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve resm‑i tapu ve deştbânî ve bâd‑ı hevâ yekûn ma‘a‑gayrıhî sekiz bin yedi yüz elli dokuz akçe ve yine mezra‘a‑i Füruhiye Berdeniç ahâlîsi zirâ‘at eder hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta yekûn ma‘a‑gayrıhî bin altı yüz altmış yedi akçe yazılarıyla defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle başka başka tahrîr ve defter‑i icmâlde yine Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ Ayn nâm karye ve gayrıhî ile birikdirilip elli yedi bin üç yüz elli yedi akçe ber‑vech‑i iltizâm altmış sekiz bin elli yedi akçe minhâ hisse‑i Velican mîr‑i aşîret‑i Sürgücü iki bin ber‑vech‑i iltizâm üç bin akçe ve hisse‑i Mehmed veledeş bin beş yüz akçe ve hisse‑i Mirzâ Ali dört bin akçe ve hisse‑i Berekât bin beş yüz akçe ve hisse‑i Bekir Ali b. Musa bin beş yüz akçe ve hisse‑i Emir üç bin akçe ve hisse‑i Musa iki bin akçe başka başka icmâl ve yekûn on beş bin yedi yüz akçe el‑bâkī hisse‑i Hâss‑ı hümâyûn ile iki bin üç yüz elli yedi akçe sâl be‑sâl Hızâne‑i âmire'ye edâ etmek üzere tevcîh olunmuşdur deyü tahrîr ve yine defter‑i icmâlde mukāta‘a‑i mahsûlât ve rüsûmât ve bâd‑ı hevâ cemâ‘at‑i Sürgücü derʻuhde‑i Velican ve yazı‑yı mezbûrdan el‑bâkī hisse‑i Hâss‑ı hümâyûn olan yazı‑yı mezbûr dahi Havâss‑ı hümâyûn mülhakātından olmak üzere tahrîr ve üç bin akçe mîr‑i aşîret icmâli Mehmed v. Mustafa ve bin beş yüz akçe icmâl Veli ve dört bin akçe Ahmed ve bin beş yüz akçe icmâl Abdünnebi v. Osman ve bin beş yüz akçe icmâl Hüseyin ve üç bin akçe icmâl Kemal v. Ebubekir ve iki bin akçe icmâl Ali'nin hisse‑i Hâss‑ı hümâyûn olan meblağ‑ı merkūmu sâl be‑sâl Hızâne‑i âmire'ye edâ etmek üzere tevcîh olunmuşdur deyü başka başka berat ile üzerlerinde olmağla bu takdîrce ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî karye‑i Berdeniç ve mezra‘a‑i Füruhiye'nin mümtâz u mu‘ayyen hudûdu dâhilinde olan arâzînin a‘şâr ve rüsûmât‑ı mezbûreleri kadîmîsi üzere Hâss‑ı hümâyûn'a âid olan meblağı edâ eylediklerinden sonra mîr‑i aşîret timârına mutasarrıf Mehmed v. Mustafa ile hissedârları merkūmûn tarafından kadîmîsi üzere zabtı iktizâ edip ve mâlikâne olmak üzere ihrâc olunan Makarr‑ı Ali der‑mâbeyn‑i Çanakçı mezra‘asının Defter‑i hâkānî'de tahrîri bulunmamışdır deyü iftihârü'l‑emâcid ve'l‑ekârim bilfi‘l defter emîni olan Numan ‑dâme mecduhû‑ arz ve münâza‘un fîhâ olan arâzî sâlifü'z‑zikr karye‑i Berdeniç ve mezra‘a‑i Füruhiye'nin mümtâz u mu‘ayyen hudûdu dâhilinde kadîmden öşr ü resmi mîr‑i aşîret timârı ve hissedârları taraflarından alınagelen yerlerden bulunduğu hasımları muvâcehesinde şer‘an sâbit ve hüccet ve arz u i‘lâm olunup hâric ez‑defter olmadığı sûretde defter emîni mûmâileyhin arzı ve verilen hüccet‑i şer‘iyye mûcebince kadîmîsi üzere mîr‑i aşîret timârı mutasarrıfı ve hissedârları taraflarından zabt ve öşr ü resmi ahz u kabz etdirilmek muktezâ‑yı kanun bulunduğu dahi Dîvân‑ı hümâyûn'um kaleminden tahrîr olunmağla mahallinde ma‘rifet‑i şer‘le görülüp kanun üzere münâza‘un fîhâ olan Makarr‑ı Ali mezra‘ası hâric ez‑defter olmadığı sûretde defter emîni mûmâileyhin arzı ve verilen hüccet‑i şer‘iyye mûcebince kadîmîsi üzere mîr‑i aşîret timârı mutasarrıfı ve hissedârları taraflarından zabt ve öşr ü resmi ahz u kabz etdirilmek üzere Dîvân‑ı hümâyûn'um tarafından emr‑i şerîfim tahrîri bâbında iftihârü'l‑ümerâ ve'l‑ekâbir bilfi‘l başdefterdârım olan el‑Hâc Abdi ‑dâme uluvvuhû‑ i‘lâm etmeğin mûmâileyhin i‘lâmı mûcebince amel olunmak için emr‑i şerîf yazılmışdır.

 Fî evâili Za. sene 1174

Osmanlı Arşivi No: AHK02 | cilt: a02, sayfa: 517 | Hüküm no: 820 | Orijinal metin no: [243-1]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİYARBEKİR AHKÂM DEFTERLERİ /53 (Osmanlıcası ahydo023) (H.1176-1198/ M. 1763-1784)

75 [023‑4]

Mardin ahalisinden Sürgücü Beyi Esir Ömer, Mardinli Mollazade Muharrem Beyoğlu vb. kişilerin emirleriyle paralarını ödeyip beratlarını çıkaran el‑Hâc Abdullah'ın masraflarının ilgililerden tahsil edilmesi Âmid monlâsına ve Mardin kadısına hüküm ki, El‑Hâc Abdullah ‑zîde kadruhû‑ gelip taht‑ı kazânızda sâkin Sürgücü beyi ve Esir Ömer ve Mardinli Monlâzâde Muharrem Beyoğlu ve Seyyid Züfer'in ka‑ rındâşı Seyyid Mehmed ve Köprü Ağası Mustafa Ağa ve Ebubekir Ağa de‑ mekle ma‘rûf kimesneler "bizim umûrumuzu rü’yet eyle, her ne mikdâr akçe masrûfun olur ise biz sana edâ ederiz" deyü buna emr etmeleriyle bu dahi bi‑şarti'r‑rücû‘ emirlerine binâen bin yüz yetmiş ( ) senesinden beru mezkûr Sürgücü Beyi Mehmed'in iki kıt‘a timâr berâtına seksen dört ve mezkûr Esir Ömer'in bî‑zebân timârının berâtına kırk dört ve Monlâzâde Muharrem'in oğ‑ lunun timârının berâtına kırk ve Seyyid Züfer'in karındâşı Seyyid Mehmed ve Mustafa'nın timârları berâtlarına yirmi dört ve mezkûr Ebubekir'in Harsini mâlikânesinin nısf hissesi berâtına yirmi beş guruş ki min haysü'l‑mecmû‘ iki yüz on yedi guruş harc u sarf edip masrûfu olan meblağ‑ı mezbûru mezkûrlar‑ dan taleb eyledikde dürlü illet ü bahâne ile hilâf‑ı şer‘‑i şerîf vermekde ta‘al‑ lül ü muhâlefet ve ibtâl‑i hak sevdâsında oldukların ve bu bâbda da‘vâsına muvâfık şeyhülislâmdan fetvâ‑yı şerîfe verildiğin ve tarafından Ahmed Ağa demekle ma‘rûf kimesneyi vekîl eylediğin bildirip fetvâ‑yı şerîfe mûcebince şer‘le görülüp bi‑şarti'r‑rücû‘ emirlerine binâen masrûfu olan meblağ‑ı mez‑ bûr tahsîl ve bî‑kusûr tarafından vekîli mezkûra alıverilip hilâf‑ı şer‘‑i şerîf ta‘allül ü nizâ‘ etdirilmeyip ber‑mûceb‑i fetvâ‑yı şerîfe icrâ‑yı şer‘ ve ihkāk‑ı hak olunmak bâbında hükm‑i hümâyûnum ricâ etmeğin mahallinde şer‘le gö‑ rülmek için yazılmışdır.

Fî evâhiri Ra. sene 1177

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 53 | Hüküm no: 75 | Orijinal metin no: [023-4]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /102 (Osmanlıcası ahydo045) 

(H.1176-1198/ M. 1763-1784)

150 [046‑2]

Diyarbakır'da Kiki aşiretinden el‑Hâc Hasan ve diğer köylülerin mallarını gasp edip bir kısım ahaliyi öldüren Sürgücü aşiretinden Hacı Hasan ve adamlarının yakalanarak haklarında hukukî muamele yapılması Ber‑mûceb‑i emr‑i şerîf vâki‘ olduklarında mukaddemâ Kiki aşîreti ahâlîsiyle Sürgücü aşîreti ahâlîsi beynlerinde vukū‘ olan muhârebe vü mukātele esnâsında müdde‘î‑i mezbûr el‑Hâc Hasan'ın oğlu Şeyh Musa kurşun ile darb ve katl olunup mezbûr Hacı Hasan'ın üzerinde şer‘an bir nesne sâbit olmayıp bundan akdem ma‘rifet‑i şer‘le aşîreteyn‑i mezbûreteyn ahâlîsi beynleri musâlaha vü musâfât ve hüccet‑i şer‘iyye olunduğunu nâtık Âmid nâibinin vürûd eden arzının ve Diyarbekir vâlîsinin mektûbunun mazmûnları bâ‑fermân‑ı âlî şerh verildi.

Fî 27 S. sene [1]178

Bağdad vâlîsine ve Diyarbekir vâlîsine ve Bağdad ve Âmid kadılarına ‑zîdet fezâiluhumâ‑ ( ) ve ( ) ve ( ) kadılarına hüküm ki, Eyâlet‑i Diyarbekir'de Kiki aşîretinden el‑Hâc Hasan nâm kimesne ile yine aşî‑ ret‑i mezbûreden ma‘lûmü'l‑esâmî kimesneler gelip Aktepe karyesi sâkinlerin‑ den iken eyâlet‑i Bağdad'da vâki‘ Sürgücü aşîretinden olup Ululu? nâm karye sâkinlerinden şakāvet ile ma‘rûf Hacı Hasan nâm kimesne hevâsına tâbi‘ iki bin nefer mikdârı tüfenkçi ve dört yüz süvâri ile bin yüz yetmiş ( ) senesinde bun‑ ların dört aded karyeleri üzerlerine gelip ahâlîlerinin emvâl ü eşyâların gasb u gāret eylediklerinden mâ‘adâ merkūm el‑Hâc Hasan'ın oğlu Şeyh Musa ile on dört nefer kimesneleri dahi bi‑gayrı hakkın katl ve nice harekât‑ı nâ‑marziyeye cesâret ve bu takrîb ile perîşânlıklarına bâdî olduğun bildirip merkūm Hacı Hasan sen ki Bağdad vâlîsi vezîr‑i müşârunileyhsin, ma‘rifetinle dîvân‑ı Bağ‑ dad'da ihzâr ve terâfü‘‑i şer‘ ve ihkāk‑ı hak olunmasını istid‘â ve Diyarbekir Voyvodalığı'na tâbi‘ Aşîret‑i Sürgücü Mukāta‘ası senevî beş yüz on iki buçuk guruş mâl ile Mehmed ve Seyyid Mustafa ve Hacı Mustafa ve Abdurrahman ve İbrahim ve Abid nâm kimesnelerin mâlikâne uhdelerinde olduğu Başmuhâ‑ sebe'den ihrâc olunmağla bu sûretde merkūm Hasan her kangı eyâlet dâhilinde bulunur ise ol eyâletin vâlîsi ma‘rifetiyle huzûr‑ı şer‘e ihzâr ve husamâsıyla le‑ de't‑terâfü‘ ihkāk‑ı hak olunmak üzere emr‑i şerîf tahrîri iktizâ eylediğin bilfi‘l başdefterdârım olan Mehmed Emin ‑dâme uluvvuhû‑ i‘lâm etmeğin i‘lâmı mû‑ cebince amel olunmak fermânım olmağın imdi sen ki vezîr‑i müşârunileyhsin, merkūm Hacı Hasan dâhil‑i eyâletinde bulunur ise ma‘rifetin ve ta‘yîn olunan mübâşir ma‘rifetiyle huzûr‑ı şer‘e ihzâr ve da‘vâ‑yı hak ve ta‘yîn‑i mâdde eden husamâsıyla ferden ferdâ mürâfa‘a‑i şer‘ ve mezbûrun hilâf‑ı şer‘‑i şerîf gasb u gāret eylediği emvâl ü eşyâları her ne ise ba‘de's‑sübûti hükm tamâmen tahsîl ve mübâşir ma‘rifetiyle ashâb‑ı hukūka ba‘de'l‑istirdâd ve mâdde‑i katl sâbit olur ise şeyhülislâmdan fetvâ‑yı şerîf mûcebince ber‑muktezâ‑yı şer‘‑i mutah‑ har icrâ‑yı şer‘ ve ihkāk‑ı hak olunmak için emr‑i şerîf yazılmışdır. Bir sûreti Diyarbekir vâlîsine ve Âmid monlâsına ve ( ) kadılarına ber‑vech‑i meşrûh.

Fî evâhiri L. sene [1]177

151 [046‑3]

Diyarbakır'da Kiki aşiretinden el‑Hâc Hasan'ın ve bazı köylülerin mallarını gasp edip bir kısım ahaliyi öldüren Mardin'deki Sürgücü aşiretinden Hacı Hasan ve adamlarının yakalanarak haklarında kanunî muamele icrası Mardin kazâsı nâibine ve Mardin Hâssı voyvodasına hüküm ki, Ekinci Kiki aşîretinden Âmid kazâsı muzâfâtından Göksu nâhiyesine tâbi‘ Ak‑ tepe nâm karye sâkinlerinden Ahyarlı? Hacı Hasan gelip Mardin kazâsında Sürgücü aşîretinden Ululu? nâm karye sâkinlerinden Hacı Hasan nâm kimesne kendi aşâyirinden iki bin tüfenkçi ve üç‑dört yüz süvâriyle bunun sâkin olduğu karyesi üzerine gelip bin yüz yetmiş ( ) senesinde dört pâre kurânın devâbb u mevâşî vesâir emvâl ü eşyâların gasb u gāret ve bundan ma‘adâ bunun oğlu Şeyh Musa ile on dört nefer kimesneleri hilâf‑ı şer‘‑i şerîf darb ve katl edip ve aşâyir beyninde nisvân tâifesine ta‘arruz olunduğu yoğiken merkūm Hacı Hasan ma‘iyyetinde olan süvâri ve piyâde ile iyâl ü evlâdlarına ta‘arruz ve hetk‑i ırz eylediklerin ve bu bâbda fetvâ‑yı şerîfesi olduğun bildirip sen ki voyvoda‑yı mûmâileyhsin, ma‘rifetinle şer‘le görülüp ber‑mûceb‑i fetvâ‑yı şerîf ihkāk‑ı hak olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ etmeğin sen ki Mardin voyvodası mûmâileyhsin, ma‘rifetinle mahallinde şer‘le görülüp ihkāk‑ı hak olunmak için yazılmışdır.

Fî evâsıtı L. sene [1]177

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 102 | Hüküm no: 150 | Orijinal metin no: [046-2]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /308 (Osmanlıcası ahydo143)

484 [144‑2]

Âmid kazası ahalisinden Karakeçili Şeyhanlı oymağı aşireti ahalisinin hayvan, mal ve eşyalarını gasp eden Mardin nahiyesi hal‑ kından Sürgücü Hasan Ağa ve maiyetindekilerden el koyduklarının alınarak sahiplerine geri verilmesi Derya [Diyarbekir] vâlîsine, Mardin ve Âmid kazâlar[ı] nâiblerine hüküm ki, Âmid kazâsı sükkânından Karakeçili Şeyhanlı oymağı aşîreti ahâlîsi Südde‑i sa‘âdet'ime arzuhâl edip bunlar kendi hâllerinde olup hilâf‑ı şer‘‑i şerîf kimes‑ neye vaz‘ u ta‘addîleri yoğiken Mardin nâhiyesi sâkinlerinden Sürgücü Hasan Ağa demekle ma‘rûf kimesne hevâsına tâbi‘ Ekrâd tâifesiyle bin yüz yetmiş dokuz senesinde üzerlerine hücûm ve hilâf‑ı şer‘‑i şerîf ve bi‑gayrı hakkın ko‑ yun ve yüklü deve ve yüklü öküz ve at vesâir emvâl ü eşyâlarını nehb ü gāret edip ziyâde gadr ve zulm‑i sarîh eyledikde ve mezkûr hâlâ taht‑ı hükûmet ve kazânızda mürûr u ubûr üzere olduğun bildirip bulunduğu mahalde şer‘le gö‑ rülüp alıverilip icrâ‑yı şer‘ ve ihkāk‑ı hak olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ eyledikleri ecilden mahallinde şer‘le görülmek [için] emrim yazılmışdır.

Evâsıt‑ı C. sene 118[0]

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 308 | Hüküm no: 484 | Orijinal metin no: [144-2]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /316 (Osmanlıcası ahydo147)

497 [148‑2] Mardin kazasının Sürgücü nahiyesi subaşısı olan Avineli Hüseyin'in bazı aşiret eşkıyasıyla birlikte Karakeçili reayasından Şeyhanlı aşireti halkına tasallut edip hayvanlarını gasp ettiğinden ve Âmid'e gelen kervanın yolunu keserek mallarını zapt edip on üç kişiyi öldürdüğünden bir an önce yakalanarak Âmid'e gönderilmesi Aşîret‑i merkūme re‘âyâsının mezbûr Hüseyin ile olan da‘vâları Bağdad vâlîsi ve Mardin voyvodası ma‘rifetleriyle Mardin nâibi huzûrunda rü’yet ve icrâ‑yı hak ve keyfiyet i‘lâm olunmak ve de‘âvî‑i sâirede dahi hiç ferde gadr ve ibtâl‑i hak olunmamak üzere başka ve Mardin Mukāta‘ası'nın şürût‑ı serbestîsi te’kîdini hâvî başka başdefterdâr i‘lâmıyla iki kıt‘a emr‑i âlî yazılmışdır. Evâil‑i Za. sene [1]180 Şerhde mastûr emr‑i âlî mûcebince merhûm Hüseyin'in müdde‘îleri li‑ec‑ li't‑terâfü‘ da‘vet‑i şer‘ olduklarında mürâfa‘adan ibâ vü imtinâ‘ etmeleriyle bu sûretde mezbûr huzûra vardıkda arz u mahzarından tasrîh ve arzına mü‑ btenî olduğunu nâtık Diyarbekir Vâlîsi Vezîr‑i mükerrem sa‘âdetlü Hüseyin Paşa hazretlerinin vârid olan mektûbu ve Mardin nâibinin i‘lâmının mefhûm‑ larıyla sadrıa‘zamım Enderûn ağalarına ta‘yîn olunan Mehmed Emin Ağa müdde‘îleri Mardin'e gelip mürâfa‘a olmaları için âdem gönderildikde "bizim da‘vâlarımız ( ) Mardin'de hakkāniyet üzere rü’yet olunmaz, ( ) cümlemize gadr ederler, mürâfa‘aya varmamızın kat‘ı nedir?" cevâbıyla "meclis‑i mürâ‑ fa‘aya gelmekden imtinâ‘ ederler" deyü takrîri bâ‑fermân‑ı âlî şerh verildi.

Fî gurreti R. sene [1]181

Diyarbekir vâlîsi vezîre ve Âmid kazâsı nâibine hüküm ki, Diyarbekir tevâbi‘inden Mardin kazâsına muzâfe ve medîne‑i Âmid'e sekiz sa‘ât mesâfe Sürgücü nâhiyesinde müddet‑i medîdeden beru subaşı olan Avi‑ neli Hüseyin demekle ma‘rûf kimesne hizmet‑i mezbûrede tûl‑i meksi hase‑ biyle miknet ü iktidâr birle ve gûnâgûn etvâr‑ı nâ‑marzıyeye mübâderet ve Millîli vesâir aşâir‑i Ekrâd eşkıyâsını nâhiye‑i mezbûra cem‘ ve etbâ‘ıyla it‑ tihâd ve bu esnâda Gılmânân‑ı Âmid Mukāta‘âtı'ndan Karakeçili re‘âyâsından Şeyhanlı aşîreti fukarâsına tasallut ve on bin re’s koyunların ve on üç kısrak ve yükleriyle elli yedi deve ve öküzlerin ve zehâir nakline me’mûr Tilgazi Arab‑ ları'nın ma‘a‑icmâl otuz iki merkeblerin ve hâric‑i sürüde vâki‘ lebenci tâi‑ fesinin yirmi sekiz katırların gāret ve civârda kâin Neşri? tâifesinden Âmid'e gelen kârbânın yolların kat‘ ve esliha ve yükleriyle yirmi üç merkeblerin gasb ve on üç nefer âdemlerin katl edip bu misillü şenâ‘ate cesâret eylediği sen ki vezîr‑i müşârunileyhsin, tarafına iştikâ olundukda emvâl‑i mağsûbenin red‑ di ve şakāvetden keff‑i yed eylemesi için tarafından gönderilen buyurulduya adem‑i itâ‘at ve izhâr‑ı şakāvet etmekle şakī‑i mezbûr Âmid'e ihzâr ve ih‑ kāk‑ı hak olunmak bâbında mübâşir ma‘rifetiyle emr‑i şerîfim ısdâr u irsâl olunmağın bu defa vârid olan mektûbunda ve mevlânâ‑yı mûmâileyhin i‘lâmı ve ahâlînin mahzarlarında tahrîr u istid‘â olunduğu üzere istid‘ân mûcebince amel olunmak fermânım olmağın imdi müfsid‑i mezbûru Âmid'e ihzâr u ta‘yîn olunan mübâşir ma‘rifetiyle da‘vâ‑yı hak ve ta‘yîn‑i mâdde eden husamâsıyla ferden ferdâ terâfü‘‑i şer‘ ve ba‘de's‑sübûti'ş‑şer‘î icrâ‑yı hakka ihtimâm ve mugāyir‑i şer‘‑i enver vaz‘ u hareketden ihtirâz u ictinâb eylemeniz bâbında fermân‑ı âlîşânım sâdır olmuşdur.

Fî evâsıtı B. sene 1180

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 316 | Hüküm no: 497 | Orijinal metin no: [148-2]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /402 (Osmanlıcası ahydo189)
643

643 [189‑1] Âmid sancağının Mardin kazasına bağlı Dinabi nahiyesine bağlı Haşrı? köyü timâr mutasarrıfı Mehmed'e Ayn köyü ve gayrıdan Sürgücü aşireti beyi timârına mutasarrıf Mehmed v. Mustafa'nın müdahale etmemesi Diyarbekir vâlîsine ve Mardin kadısına hüküm ki, Mehmed ‑zîde kadruhû‑ arzuhâl edip Havâss‑ı hümâyûn'umdan ber‑vech‑i mâlikâne bâ‑berât‑ı âlîşân uhdesinde olan Âmid sancağında Mardin kazâsı muzâfâtından Dinabi nâhiyesine tâbi‘ dokuz bin üç yüz altmış dokuz akçe yazar Haşrı? nâm karye defter‑i icmâlde yine nâhiye‑i mezbûra tâbi‘ Karael‑ ma nâm karye ve gayrıhî ile birikdirilip elli bir bin üç akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm otuz üç bin akçe deyü tahrîr ve bin beşer yüz akçeleri başka başka iki aded icmâl ve bâkī otuz bin akçesi dahi Havâss‑ı hümâyûn'umdan olmak üze‑ re tahrîr olunduğu Defter‑i hâkānî'de mukayyed olmağla bu dahi zikr olunan Haşrı? karyesini ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî iki aded icmâller mutasarrıflarıy‑ la Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından zabt ve vâki‘ olan mahsûl ü rüsûmundan hâssı tarafına âid olan kanun ve defter mûcebince ahz u kabz murâd eyledikde âhardan bir dürlü dahl ü ta‘arruz olunmak îcâb etmez iken Mardin nâhiye‑ sinde Ayn nâm karye ve gayrıdan üç bin akçe mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf Mehmed v. Mustafa zuhûr ve timârı mülhakātından müşterekle‑ riyle kaydına dâhil Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ mezra‘a‑i Kasr‑ı ru‘biye? nâm karye ahâlîsi zirâ‘at eder deyü mukayyed mezra‘ayı ber‑mûceb‑i Def‑ ter‑i hâkānî müşterekiyle zabta kanâ‘at etmeyip Havâss‑ı hümâyûn'um mül‑ hakātından olan sâlifü'z‑zikr Haşrı? karyesi için Hasrimye? derler, Sürgücü cemâ‘ati tavattun etmişdir, benim timârım mülhakātından Kasr mezra‘asıdır, hâssının alâkası yokdur, kadîmden zabt edegeldim" deyü bir müddet fuzûlî zabtını sened ittihâzlarıyla karye‑i Haşrı? el‑mezbûreyi hilâf‑ı Defter‑i hâkānî tagallüben zabt edip gadr‑ı küllî eylediğin bildirip zikr olunan Haşrı? karye‑ si ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî iki aded icmâller mutasarrıflarıyla Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından zabt ve vâki‘ olan mahsûl ü rüsûmundan hâssı tarafına âid olan kanun ve defter mûcebince ahz u kabz etdirilip mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf mezkûr Mehmed v. Mustafa'yı hilâf‑ı Defter‑i hâkānî bir dürlü dahl ü ta‘arruz etdirilmeyip zâhir olan müdâhale vü ta‘addîsi men‘ u def‘ olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ ve Defterhâne‑i âmire'mde mahfûz Rûz‑ nâmçe‑i hümâyûn ve defter‑i icmâl ve mufassala mürâca‘at olundukda Mardin kazâsına tâbi‘ Dinabi nâhiyesinde altmış iki nefer re‘âyâ ile karye‑i Haşrı? ve hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî dokuz bin üç yüz dokuz akçe yazı ile defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle tahrîr ve defter‑i icmâlde yine nâhiye‑i mezbûreye tâbi‘ Karaelma nâm karye ve gay‑ rıhî ile birikdirilip elli bir bin üç akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm otuz üç bin akçeden iki defa bin beşer yüz akçesi ifrâz ve iki icmâl ve bâkī otuz bin akçesi Defter‑i hâkānî'de mastûr olduğu üzere Havâss‑ı hümâyûn'um mülhakātından olmak üzere tahrîr ve Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ mezra‘a‑i Kasr‑ı ru‘biye nâm karye ahâlîsi zirâ‘at eder ve hâsıl ani'l‑gallât iki bin akçe yazı ile ol dahi defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle tahrîr ve defter‑i icmâlde Mardin nâhi‑ yesinde dokuz bin yedi yüz doksan altı akçe yazar karye Ayn ve altı bin üç yüz doksan bir akçe yazar karye‑i Ru‘biye? ve dört bin altı yüz on altı akçe yazar karye‑i Bağistan ve üç bin sekiz yüz yirmi altı akçe yazar karye‑i Harabreş ve üç bin yedi yüz seksen iki akçe yazar karye‑i Seviye? ve iki bin akçe yazar Sekrab? ve bin yirmi akçe yazar karye‑i Defne ve iki bin akçe yazar karye‑i Fusad? ve sekiz bin akçe yazar karye‑i Şur ve iki bin akçe yazar karye‑i Deyr‑i dük? ve beş yüz akçe yazar mezra‘a‑i Günkatrab? ve bin akçe yazar karye‑i Sürüce? ve sekiz bin yedi yüz elli dokuz akçe yazar karye‑i Berdeniç ve bin altı yüz altmış yedi akçe yazar karye‑i Fürusiye ve iki bin akçe yazar karye‑i Ahmed ma‘a‑mezra‘a‑i Deyr‑i badı? ile birikdirilip elli yedi bin üç yüz elli yedi akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm altmış sekiz bin elli sekiz akçeden üç bin akçesi ifrâz ve mîr‑i aşîret‑i cemâ‘at‑i Sürgücü timârı olmak üzere bir icmâl ve on iki bin yedi yüz akçesi dahi sâir timâr hisseleri ve bâkī elli iki bin üç yüz elli yedi akçesi dahi Havâss‑ı hümâyûn olmağla sâl be‑sâl Hızâne‑i âmire'me edâ etmek üzere sâlifü'z‑zikr mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârı berât ile Mehmed v. Mustafa üzerinde olmağla bu takdîrce tarafeynin icmâl ve mufassalları başka başka olup birbirlerinde alâkaları olmamak iktizâ eyledikde bilfi‘l defter emîni olan Ebubekir ‑dâme mecduhû‑ arz etmeğin arzı mûcebince amel olunmak için yazılmışdır.

 Fî evâsıtı C. sene 1181

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 402 | Hüküm no: 643 | Orijinal metin no: [189-1]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİYARBEKİR AHKÂM DEFTERLERİ/405 (Osmanlıca ahydo189)

646 [190‑2]

Âmid sancağının Kûh‑ı Mardin nahiyesine bağlı Kurs‑ı ev‑ sat ve Uzunboy köyleri timâr mutasarrıfı Mehmed'e Ayn köyü ve gayrıdan Sürgücü aşireti beyi timârına mutasarrıf Mehmed v. Mus‑ tafa'nın müdahale etmemesi İşbu emr‑i âlî mahalline lede'l‑vürûd cümle muvâcehesinde feth u kırâat ve mazmûnu i‘lâm u işâ‘a ve ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî Havâss‑ı hümâyûn'a tahrîr ve mahsûs bulunan karyelerde sipâhî‑i mezbûr Mehmed'in alâkası olmamağla müdâhale dâ‘iyesinde olur ise iddi‘âsına i‘tibâr olunmamak Mardin Alâybeyisi Ali'nin mührü mutâbık vârid olan arzının mazmûnu bâ‑fermân‑ı âlî şerh verildi.

Fî 5 M. sene [1]182

Diyarbekir vâlîsine ve Mardin kadısına hüküm ki, Mehmed ‑zîde kadruhû‑ arzuhâl edip Havâss‑ı hümâyûn'umdan ber‑vech‑i mâ‑ likâne bâ‑berât‑ı âlîşân mutasarrıf olduğu Karaelmalı ve Tevâbi‘i Mukāta‘ası mülhakātından Âmid sancağından Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ Kurs‑ı evsat ve Uzunboy nâm karyeleri ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından zabt u ta‘şîr murâd eyledikde âhardan bir dürlü dahl ü ta‘arruz ol‑ mak îcâb etmeyip ve bu makūle karye toprağında bî‑hasebi'l‑kanun kadîme i‘tibâr olunmayıp ancak Defter‑i hâkānî mu‘teber iken Mardin nâhiyesinde Ayn nâm karye ve gayrıdan üç bin akçe mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına muta‑ sarrıf Mehmed v. Mustafa nâm sipâhi zuhûr ve timârı mülhakātından müşte‑ rekiyle kayıd ve berâtına dâhil Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ karye‑i Berde‑ niç ve mezra‘a‑i Fürusiye [ve] Berdeniç ahâlîsi zirâ‘at eder deyü mukayyed mezra‘a ve karyeyi ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî müşterekiyle zabta kanâ‘at etmeyip Havâss‑ı hümâyûn'um mülhakātından olan sâlifü'z‑zikr Kurs‑ı evsat ve Uzunboy karyeleri için "benim timârım mülhakātındandır, kadîmden ben zabt edegeldim" deyü bir müddet fuzûlî zabtını sened ittihâz ile hilâf‑ı Defter‑i hâkānî fuzûlî zabt ve gadr‑ı küllî eylediğin bildirip zikr olunan Kurs‑ı evsat ve Uzunboy karyeleri ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî Havâss‑ı hümâyûn tara‑ fından zabt ve vâki‘ olan mahsûl ü rüsûmu kanun ve defter mûcebince ahz u kabz etdirilip mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf merkūm Mehmed v. Mustafa'yı hilâf‑ı Defter‑i hâkānî ve mugāyir‑i kanun bir dürlü dahl ü ta‘arruz etdirilmeyip zâhir olan müdâhale vü ta‘addîsi men‘ u def‘ olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ ve Defterhâne‑i âmire'mde mahfûz Rûznâmçe‑i hümâyûn ve defter‑i icmâl ve mufassala mürâca‘at olundukda Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ yüz altmış iki nefer re‘âyâ ile karye‑i Kurs‑ı evsat hâsıl mine'l‑hums ve tahtında bennâk ve mücerred ve mahsûl‑i bâğāt ehl‑i karye ve öşr‑i meyve yekûn ma‘a‑gayrıhî on sekiz bin üç yüz otuz dokuz akçe ve yine nâhiyesine tâbi‘ yedi nefer re‘âyâ ile karye‑i Uzunboy ve hâsıl mine's‑süds ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî iki bin üç yüz doksan dokuz akçe yazılar ile defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle başka başka tahrîr ve defter‑i icmâlde birikdirilip Havâss‑ı hümâyûn'um mülhakātından olmak üzere tahrîr ve yine nâhiyesine tâbi‘ kırk sekiz nefer re‘âyâ ile karye‑i Berderiç? hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî sekiz bin yedi yüz elli dokuz akçe ve yine nâhiyesine tâbi‘ mezra‘a‑i Kuruca‑i Berderiç? ahâlîsi zirâ‘at ederve hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî bin altı yüz altmış yedi akçe yazılar ile onlar dahi defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle başka başka tahrîr ve defter‑i icmâlde Mardin nâhiyesine tâbi‘ dokuz bin yedi yüz doksan altı akçe yazar karye‑i Ayn ve altı bin üç yüz doksan bir akçe yazar karye‑i Ru‘ba? ve dört bin altı yüz onaltı akçe yazar karye‑i Bağistan ve üç bin sekiz yüz yirmi altı akçe yazar karye‑i Harabreş ve üç bin yedi yüz seksen iki akçe yazar karye‑i Süne? ve iki bin akçe yazar karye‑i Sekrab? ve bin yir‑ mi akçe yazar karye‑i Defne ve iki bin akçe yazar karye‑i Pusad ve sekiz bin akçe yazar karye‑i Sur ve iki bin akçe yazar karye‑i Deyr‑i dük? ve beş yüz akçe yazar mezra‘a‑i Günkatrab? ve bin akçe yazar karye‑i Sürüce? ve yine iki bin akçe yazar karye‑i Ahmed ma‘a‑mezra‘a‑i Deyr‑i badı? ile birikdirilip elli yedi bin üç yüz elli yedi akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm [191] altmış sekiz bin elli yedi akçeden üç bin akçesi ifrâz ve mîr‑i aşîret‑i cemâ‘at‑i Sürgücü timârı olmak üzere bir icmâl ve on iki bin yedi yüz akçesi dahi sâir timâr icmâlle‑ ri dâhillerinde ve bâkī elli iki bin üç yüz elli yedi akçesi dahi hisse‑i Hâss‑ı hümâyûn sâl be‑sâl Hızâne‑i âmire'ye edâ etmek üzere sâlifü'z‑zikr mîr‑i aşî‑ ret‑i Sürgücü timârı berâtıyla Mehmed v. Mustafa ve bâkīleri müşterekleri kayıdlarında olmağla bu takdîrce ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî sâlifü'z‑zikr Kurs‑ı evsat ve Uzunboy karyeleri müstakil Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından ve karye‑i Berdeniç ve mezra‘a‑i Fürusiye el‑mezbûrân ve icmâl‑i mezbûr dâ‑ hilinde olan kurâ‑i sâlifü'l‑beyân ile müşterekleriyle ma‘an mezkûr Mehmed v. Mustafa mîr‑i aşîret‑i Sürgücü tarafından zabt olunup birbirlerinde alâkaları olmamak iktizâ eylediğin bilfi‘l defter emîni olan Ebubekir ‑dâme mecduhû‑ arz etmeğin arzı mûcebince amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâhiri C. sene [1]181

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 405 | Hüküm no: 646 | Orijinal metin no: [190-2]
Milli Kütüphane Orijinal No

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /578 (Osmanlıcası ahydo265)

933 [266‑2]

Âmid ahalisinden Seyyid Mustafa'nın oğulları Seyyid Ömer ve Seyyid Osman'dan kanuna aykırı olarak ağnâm vergisi alınmaması Âmid monlâsına hüküm ki, Âmid sâkinlerinden Seyyid Ömer ve Seyyid Osman ibney Seyyid Mustafa Südde‑i sa‘âdet'ime arzuhâl edip bunlar sahîhu'n‑neseb sâdât‑ı kirâmdan olup isbât‑ı neseb eylediklerine İstanbul nukabâsından yedlerinde ma‘mûlün bih hüccet ve temessükleri olup sebeb‑i ma‘îşetleri için besledikleri yüz ellişer re’s ağnâmlarından âdet‑i ağnâm mutâlebesi hilâf‑ı kanun iken âdet‑i ağnâm tah‑ sîldârları olan hilâf‑ı kanun ol mikdâr re’s koyunlarından âdet‑i ağnâm mutâ‑ lebesiyle ta‘addî eylediklerin bildirip hilâf‑ı kanun ol mikdâr re’s ağnâmların‑ dan âdet‑i ağnâm mutâlebesiyle kendülere ta‘addî etdirilmemek bâbında emr‑i şerîfim ricâ eyledikleri ecilden kanun üzere amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâsıtı Za. sene 1189

Mardin kadısına hüküm ki, Mardin Hâssı karyelerinden kazâ‑i mezbûra tâbi‘ Halifli nâm karye sâkinle‑ rinden Sürgücü aşîretinden sâdât‑ı kirâmdan Seyyid Hasan ve Seyyid Osman ve Seyyid Ramazan ve Seyyid ( ) ve Seyyid ( ) ‑zîde şerefuhum‑ Südde‑i sa‘âdet'ime arzuhâl edip bunlar sâdât‑ı kirâmdan olup isbât‑ı neseb eyledikle‑ rine İstanbul nukabâsından yedlerinde ma‘mûlün bih hüccet ve temessükleri olup rüsûm‑ı ra‘iyyet ve bilâ‑emri şerîf tekâlîf mutâlebesiyle ta‘addî olunma‑ ları îcâb [etmez] iken hâss‑ı merkūm zâbiti hilâf‑ı kanun rüsûm‑ı ra‘iyyet ve ehl‑i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ‑emri şerîf tekâlîf‑i şâkka mutâlebesiy‑ le ta‘addî eylediklerin bildirip hilâf‑ı kanun resm‑i ra‘iyyet ve bilâ‑emri şerîf tekâlîf‑i şâkka mutâlebesiyle kendülere ta‘addî etdirilmeyip men‘ u def‘ olun‑ mak bâbında emr‑i şerîfim ricâ eyledikleri ecilden kanun üzere amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâsıtı Za. sene 1189

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 578 | Hüküm no: 934 | Orijinal metin no: [266-3]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /402 (Osmanlıcası ahydo189)

643 [189‑1]

Âmid sancağının Mardin kazasına bağlı Dinabi nahiyesine bağlı Haşrı? köyü timâr mutasarrıfı Mehmed'e Ayn köyü ve gayrıdan Sürgücü aşireti beyi timârına mutasarrıf Mehmed v. Mustafa'nın müdahale etmemesi Diyarbekir vâlîsine ve Mardin kadısına hüküm ki, Mehmed ‑zîde kadruhû‑ arzuhâl edip Havâss‑ı hümâyûn'umdan ber‑vech‑i mâlikâne bâ‑berât‑ı âlîşân uhdesinde olan Âmid sancağında Mardin kazâsı muzâfâtından Dinabi nâhiyesine tâbi‘ dokuz bin üç yüz altmış dokuz akçe yazar Haşrı? nâm karye defter‑i icmâlde yine nâhiye‑i mezbûra tâbi‘ Karael‑ ma nâm karye ve gayrıhî ile birikdirilip elli bir bin üç akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm otuz üç bin akçe deyü tahrîr ve bin beşer yüz akçeleri başka başka iki aded icmâl ve bâkī otuz bin akçesi dahi Havâss‑ı hümâyûn'umdan olmak üze‑ re tahrîr olunduğu Defter‑i hâkānî'de mukayyed olmağla bu dahi zikr olunan Haşrı? karyesini ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî iki aded icmâller mutasarrıflarıy‑ la Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından zabt ve vâki‘ olan mahsûl ü rüsûmundan hâssı tarafına âid olan kanun ve defter mûcebince ahz u kabz murâd eyledikde âhardan bir dürlü dahl ü ta‘arruz olunmak îcâb etmez iken Mardin nâhiye‑ sinde Ayn nâm karye ve gayrıdan üç bin akçe mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf Mehmed v. Mustafa zuhûr ve timârı mülhakātından müşterekle‑ riyle kaydına dâhil Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ mezra‘a‑i Kasr‑ı ru‘biye? nâm karye ahâlîsi zirâ‘at eder deyü mukayyed mezra‘ayı ber‑mûceb‑i Def‑ ter‑i hâkānî müşterekiyle zabta kanâ‘at etmeyip Havâss‑ı hümâyûn'um mül‑ hakātından olan sâlifü'z‑zikr Haşrı? karyesi için Hasrimye? derler, Sürgücü cemâ‘ati tavattun etmişdir, benim timârım mülhakātından Kasr mezra‘asıdır, hâssının alâkası yokdur, kadîmden zabt edegeldim" deyü bir müddet fuzûlî zabtını sened ittihâzlarıyla karye‑i Haşrı? el‑mezbûreyi hilâf‑ı Defter‑i hâkānî tagallüben zabt edip gadr‑ı küllî eylediğin bildirip zikr olunan Haşrı? karye‑ si ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî iki aded icmâller mutasarrıflarıyla Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından zabt ve vâki‘ olan mahsûl ü rüsûmundan hâssı tarafına âid olan kanun ve defter mûcebince ahz u kabz etdirilip mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf mezkûr Mehmed v. Mustafa'yı hilâf‑ı Defter‑i hâkānî bir dürlü dahl ü ta‘arruz etdirilmeyip zâhir olan müdâhale vü ta‘addîsi men‘ u def‘ olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ ve Defterhâne‑i âmire'mde mahfûz Rûz‑ nâmçe‑i hümâyûn ve defter‑i icmâl ve mufassala mürâca‘at olundukda Mardin kazâsına tâbi‘ Dinabi nâhiyesinde altmış iki nefer re‘âyâ ile karye‑i Haşrı? ve hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî dokuz bin üç yüz dokuz akçe yazı ile defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle tahrîr ve defter‑i icmâlde yine nâhiye‑i mezbûreye tâbi‘ Karaelma nâm karye ve gay‑ rıhî ile birikdirilip elli bir bin üç akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm otuz üç bin akçeden iki defa bin beşer yüz akçesi ifrâz ve iki icmâl ve bâkī otuz bin akçesi Defter‑i hâkānî'de mastûr olduğu üzere Havâss‑ı hümâyûn'um mülhakātından olmak üzere tahrîr ve Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ mezra‘a‑i Kasr‑ı ru‘biye nâm karye ahâlîsi zirâ‘at eder ve hâsıl ani'l‑gallât iki bin akçe yazı ile ol dahi defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle tahrîr ve defter‑i icmâlde Mardin nâhi‑ yesinde dokuz bin yedi yüz doksan altı akçe yazar karye Ayn ve altı bin üç yüz doksan bir akçe yazar karye‑i Ru‘biye? ve dört bin altı yüz on altı akçe yazar karye‑i Bağistan ve üç bin sekiz yüz yirmi altı akçe yazar karye‑i Harabreş ve üç bin yedi yüz seksen iki akçe yazar karye‑i Seviye? ve iki bin akçe yazar Sekrab? ve bin yirmi akçe yazar karye‑i Defne ve iki bin akçe yazar karye‑i Fusad? ve sekiz bin akçe yazar karye‑i Şur ve iki bin akçe yazar karye‑i Deyr‑i dük? ve beş yüz akçe yazar mezra‘a‑i Günkatrab? ve bin akçe yazar karye‑i Sürüce? ve sekiz bin yedi yüz elli dokuz akçe yazar karye‑i Berdeniç ve bin altı yüz altmış yedi akçe yazar karye‑i Fürusiye ve iki bin akçe yazar karye‑i Ahmed ma‘a‑mezra‘a‑i Deyr‑i badı? ile birikdirilip elli yedi bin üç yüz elli yedi akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm altmış sekiz bin elli sekiz akçeden üç bin akçesi ifrâz ve mîr‑i aşîret‑i cemâ‘at‑i Sürgücü timârı olmak üzere bir icmâl ve on iki bin yedi yüz akçesi dahi sâir timâr hisseleri ve bâkī elli iki bin üç yüz elli yedi akçesi dahi Havâss‑ı hümâyûn olmağla sâl be‑sâl Hızâne‑i âmire'me edâ etmek üzere sâlifü'z‑zikr mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârı berât ile Mehmed v. Mustafa üzerinde olmağla bu takdîrce tarafeynin icmâl ve mufassalları başka başka olup birbirlerinde alâkaları olmamak iktizâ eyledikde bilfi‘l defter emîni olan Ebubekir ‑dâme mecduhû‑ arz etmeğin arzı mûcebince amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâsıtı C. sene 1181

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 402 | Hüküm no: 643 | Orijinal metin no: [189-1]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİYARBEKİR AHKÂM DEFTERLERİ /405/406 (Osmanlıcası ahydo189)

646 [190‑2]

Âmid sancağının Kûh‑ı Mardin nahiyesine bağlı Kurs‑ı ev‑ sat ve Uzunboy köyleri timâr mutasarrıfı Mehmed'e Ayn köyü ve gayrıdan Sürgücü aşireti beyi timârına mutasarrıf Mehmed v. Mus‑ tafa'nın müdahale etmemesi İşbu emr‑i âlî mahalline lede'l‑vürûd cümle muvâcehesinde feth u kırâat ve mazmûnu i‘lâm u işâ‘a ve ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî Havâss‑ı hümâyûn'a tahrîr ve mahsûs bulunan karyelerde sipâhî‑i mezbûr Mehmed'in alâkası olmamağla müdâhale dâ‘iyesinde olur ise iddi‘âsına i‘tibâr olunmamak Mardin Alâybeyisi Ali'nin mührü mutâbık vârid olan arzının mazmûnu bâ‑fermân‑ı âlî şerh verildi.

Fî 5 M. sene [1]182

 Diyarbekir vâlîsine ve Mardin kadısına hüküm ki, Mehmed ‑zîde kadruhû‑ arzuhâl edip Havâss‑ı hümâyûn'umdan ber‑vech‑i mâ‑ likâne bâ‑berât‑ı âlîşân mutasarrıf olduğu Karaelmalı ve Tevâbi‘i Mukāta‘ası mülhakātından Âmid sancağından Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ Kurs‑ı evsat ve Uzunboy nâm karyeleri ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından zabt u ta‘şîr murâd eyledikde âhardan bir dürlü dahl ü ta‘arruz ol‑ mak îcâb etmeyip ve bu makūle karye toprağında bî‑hasebi'l‑kanun kadîme i‘tibâr olunmayıp ancak Defter‑i hâkānî mu‘teber iken Mardin nâhiyesinde Ayn nâm karye ve gayrıdan üç bin akçe mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına muta‑ sarrıf Mehmed v. Mustafa nâm sipâhi zuhûr ve timârı mülhakātından müşte‑ rekiyle kayıd ve berâtına dâhil Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ karye‑i Berde‑ niç ve mezra‘a‑i Fürusiye [ve] Berdeniç ahâlîsi zirâ‘at eder deyü mukayyed mezra‘a ve karyeyi ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî müşterekiyle zabta kanâ‘at etmeyip Havâss‑ı hümâyûn'um mülhakātından olan sâlifü'z‑zikr Kurs‑ı evsat ve Uzunboy karyeleri için "benim timârım mülhakātındandır, kadîmden ben zabt edegeldim" deyü bir müddet fuzûlî zabtını sened ittihâz ile hilâf‑ı Defter‑i hâkānî fuzûlî zabt ve gadr‑ı küllî eylediğin bildirip zikr olunan Kurs‑ı evsat ve Uzunboy karyeleri ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî Havâss‑ı hümâyûn tara‑ fından zabt ve vâki‘ olan mahsûl ü rüsûmu kanun ve defter mûcebince ahz u kabz etdirilip mîr‑i aşîret‑i Sürgücü timârına mutasarrıf merkūm Mehmed v. Mustafa'yı hilâf‑ı Defter‑i hâkānî ve mugāyir‑i kanun bir dürlü dahl ü ta‘arruz etdirilmeyip zâhir olan müdâhale vü ta‘addîsi men‘ u def‘ olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ ve Defterhâne‑i âmire'mde mahfûz Rûznâmçe‑i hümâyûn ve defter‑i icmâl ve mufassala mürâca‘at olundukda Kûh‑ı Mardin nâhiyesine tâbi‘ yüz altmış iki nefer re‘âyâ ile karye‑i Kurs‑ı evsat hâsıl mine'l‑hums ve tahtında bennâk ve mücerred ve mahsûl‑i bâğāt ehl‑i karye ve öşr‑i meyve yekûn ma‘a‑gayrıhî on sekiz bin üç yüz otuz dokuz akçe ve yine nâhiyesine tâbi‘ yedi nefer re‘âyâ ile karye‑i Uzunboy ve hâsıl mine's‑süds ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî iki bin üç yüz doksan dokuz akçe yazılar ile defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle başka başka tahrîr ve defter‑i icmâlde birikdirilip Havâss‑ı hümâyûn'um mülhakātından olmak üzere tahrîr ve yine nâhiyesine tâbi‘ kırk sekiz nefer re‘âyâ ile karye‑i Berderiç? hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî sekiz bin yedi yüz elli dokuz akçe ve yine nâhiyesine tâbi‘ mezra‘a‑i Kuruca‑i Berderiç? ahâlîsi zirâ‘at ederve hâsıl mine'l‑hums ve tahtında hınta ve şa‘îr yekûn ma‘a‑gayrıhî bin altı yüz altmış yedi akçe yazılar ile onlar dahi defter‑i mufassalda muharrir kalemiyle başka başka tahrîr ve defter‑i icmâlde Mardin nâhiyesine tâbi‘ dokuz bin yedi yüz doksan altı akçe yazar karye‑i Ayn ve altı bin üç yüz doksan bir akçe yazar karye‑i Ru‘ba? ve dört bin altı yüz onaltı akçe yazar karye‑i Bağistan ve üç bin sekiz yüz yirmi altı akçe yazar karye‑i Harabreş ve üç bin yedi yüz seksen iki akçe yazar karye‑i Süne? ve iki bin akçe yazar karye‑i Sekrab? ve bin yir‑ mi akçe yazar karye‑i Defne ve iki bin akçe yazar karye‑i Pusad ve sekiz bin akçe yazar karye‑i Sur ve iki bin akçe yazar karye‑i Deyr‑i dük? ve beş yüz akçe yazar mezra‘a‑i Günkatrab? ve bin akçe yazar karye‑i Sürüce? ve yine iki bin akçe yazar karye‑i Ahmed ma‘a‑mezra‘a‑i Deyr‑i badı? ile birikdirilip elli yedi bin üç yüz elli yedi akçe yekûnu ber‑vech‑i iltizâm [191] altmış sekiz bin elli yedi akçeden üç bin akçesi ifrâz ve mîr‑i aşîret‑i cemâ‘at‑i Sürgücü timârı olmak üzere bir icmâl ve on iki bin yedi yüz akçesi dahi sâir timâr icmâlle‑ ri dâhillerinde ve bâkī elli iki bin üç yüz elli yedi akçesi dahi hisse‑i Hâss‑ı hümâyûn sâl be‑sâl Hızâne‑i âmire'ye edâ etmek üzere sâlifü'z‑zikr mîr‑i aşî‑ ret‑i Sürgücü timârı berâtıyla Mehmed v. Mustafa ve bâkīleri müşterekleri kayıdlarında olmağla bu takdîrce ber‑mûceb‑i Defter‑i hâkānî sâlifü'z‑zikr Kurs‑ı evsat ve Uzunboy karyeleri müstakil Havâss‑ı hümâyûn'um tarafından ve karye‑i Berdeniç ve mezra‘a‑i Fürusiye el‑mezbûrân ve icmâl‑i mezbûr dâ‑ hilinde olan kurâ‑i sâlifü'l‑beyân ile müşterekleriyle ma‘an mezkûr Mehmed v. Mustafa mîr‑i aşîret‑i Sürgücü tarafından zabt olunup birbirlerinde alâkaları olmamak iktizâ eylediğin bilfi‘l defter emîni olan Ebubekir ‑dâme mecduhû‑ arz etmeğin arzı mûcebince amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâhiri C. sene [1]181

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 405 | Hüküm no: 646 | Orijinal metin no: [190-2]
Milli Kütüphane Orijinal No:

DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ /578 (Osmanlıcası ahydo265)

934 [266‑3]

Mardin kazasının Halifli köyü ahalisinden ve Sürgücü aşiretinden Seyyid Hasan, Seyyid Osman, Seyyid Ramazan vb. seyyidler‑ den köy zabitlerince kanuna aykırı vergi istenmemesi Mardin kadısına hüküm ki, Mardin Hâssı karyelerinden kazâ‑i mezbûra tâbi‘ Halifli nâm karye sâkinle‑ rinden Sürgücü aşîretinden sâdât‑ı kirâmdan Seyyid Hasan ve Seyyid Osman ve Seyyid Ramazan ve Seyyid ( ) ve Seyyid ( ) ‑zîde şerefuhum‑ Südde‑i sa‘âdet'ime arzuhâl edip bunlar sâdât‑ı kirâmdan olup isbât‑ı neseb eyledikle‑ rine İstanbul nukabâsından yedlerinde ma‘mûlün bih hüccet ve temessükleri olup rüsûm‑ı ra‘iyyet ve bilâ‑emri şerîf tekâlîf mutâlebesiyle ta‘addî olunma‑ ları îcâb [etmez] iken hâss‑ı merkūm zâbiti hilâf‑ı kanun rüsûm‑ı ra‘iyyet ve ehl‑i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ‑emri şerîf tekâlîf‑i şâkka mutâlebesiy‑ le ta‘addî eylediklerin bildirip hilâf‑ı kanun resm‑i ra‘iyyet ve bilâ‑emri şerîf tekâlîf‑i şâkka mutâlebesiyle kendülere ta‘addî etdirilmeyip men‘ u def‘ olun‑ mak bâbında emr‑i şerîfim ricâ eyledikleri ecilden kanun üzere amel olunmak için yazılmışdır.

Fî evâsıtı Za. sene 1189

Osmanlı Arşivi No: AHK03 | cilt: a03, sayfa: 578 | Hüküm no: 934 | Orijinal metin no: [266-3]
Milli Kütüphane Orijinal No: