SÜRGÜCÜ AHMET AĞA KONAĞI (ATİLLA ŞEMİN EVİ)

Ahmet Ağa Konağı (Atilla Şemin Evi), Mardin ili, Savur ilçesine 15km uzaklıkta bulunan Sürgücü (Ewina) Mahallesi’nde yer almaktadır. Günümüzde Atilla Şemin tarafından kullanılan yapı, eğimli dikdörtgen bir alanda kuzey-güney doğrultusunda konumlanmaktadır. Kesme ve düzgün kesme taştan yığma tekniğiyle inşa edilen yapı 3 katlıdır. Yapıya güney ve güneydoğu cephelerinde bulunan iki açıklıktan geçiş sağlanmaktadır. Yapıya, Zemin Kat’taki betonarme, düz lentolu, dikdörtgen formlu açıklıktan geçilmektedir. Zemin Kat, dikdörtgen planlı bir avlu ve doğusunda bulunan bir mekândan oluşmaktadır. Avlunun bir bölümünde, önceden kapalı olduğu anlaşılan ve günümüzde üzeri yıkılmış açık bir mekân kalıntısı görülmektedir. Bu mekânda çeşitli formlarda nişler ve mazgal pencereler yer almaktadır.

Avlunun doğusunda ise basık kemerli, dikdörtgen formlu aralıktan girilen ve günümüzde ahır olarak kullanılan dikdörtgen planlı üzeri çapraz tonozlu bir mekân görülmektedir. Zemin Kat’ta, güneyde bulunan bir merdiven ile 1. Kat’ın eyvanlı avlusuna çıkılmaktadır. 1. Kat’a diğer bir giriş, güneydoğu cephesinde beşik kemerli, dikdörtgen formlu, üzerinde kitabesi olan açıklıktan sağlanmaktadır. Bu giriş açıklığından, dikdörtgen planlı, üzeri çapraz tonozlu bir hole geçilmektedir.

Holün doğusunda, beşik kemerli, dikdörtgen formlu açıklıktan geçilen bir mekân ve çeşitli formlarda nişler yer almaktadır. Kuzeybatısında ise iki basamakla çıkılan, beşik kemerli, dikdörtgen formlu açıklıktan üzeri beşik tonozlu ve dikdörtgen planlı bir koridora geçiş sağlanmaktadır. Bu koridor ile 1. Kat’taki revaklı avluya ulaşılmaktadır. 1. Kat, üzeri çapraz tonozlu, dikdörtgen planlı eyvan ve etrafında şekillenen mekânlardan oluşmaktadır. Bu mekânlara üzerinde kabaltı bulunan beşik kemerli dikdörtgen formlu açıklıktan girilmektedir. Dikdörtgen planlı ve çapraz tonozlu olan mekânlarda çeşitli formlarda niş, mazgal pencere ve pencere açıklıklarına yer verilmiştir. Koridorun güneydoğusunda, beşik kemerli dikdörtgen formlu açıklıktan geçilen ve 2. Kat’a geçiş sağlayan bir merdiven bulunmaktadır.

2. Kat, “L” planlı bir teras ve etrafında şekillenen mekânlardan oluşmaktadır.

Terasın kuzeyinde üzerinde tepe penceresi bulunan düz lentolu, dikdörtgen formlu bir açıklıktan dikdörtgen planlı ve üzeri düz damlı bir eyvana geçiş yapılmaktadır. Bu eyvanda çeşitli formlarda yüklük, niş ve pencere açıklıkları bulunmaktadır. Eyvanın batısında, üç dilimli bir niş içerisine oturtulan beşik kemerli, dikdörtgen formlu açıklıktan dikdörtgen planlı mekâna geçilmektedir. Açıklığın iki tarafında sütunceler yer almaktadır. Bu mekân dikdörtgen planlı, üzeri betonarme düz damlı olup çeşitli formlarda niş yüklük ve pencere açıklıkları mevcuttur. Pencere açıklıkları üzerinde tepe pencereleri görülmektedir. Bu mekânlar günümüzde mutfak, kiler vb. gibi işlevlerde kullanılmaktadır. Terasın doğusunda sivri kemerli, dikdörtgen planlı üzeri çapraz tonozlu bir eyvan ile bu eyvanın kuzey ve güneyinde şekillenen mekânlar yer almaktadır. Bu mekânlar dikdörtgen planlı üzeri çapraz tonozlu olup çeşitli formlarda niş, yüklük ve pencere açıklığı bulunmaktadır. Terasın kuzeydoğusunda, beşik kemerli, dikdörtgen formlu aralıktan basamaklarla ulaşılan, dikdörtgen planlı ve üzeri beşik tonozlu bir mekâna geçiş söz konusudur. Abbara üzerinde yer alan bu mekândan dama çıkılmaktadır.

Avlunun güneyinde sonradan eklenmiş hela mevcuttur. Yapının dış cephesindeki pencere açıklıkları üzerinde bitkisel ve geometrik motiflerin bulunduğu bordürler ile sınırlandırılmıştır. Güneydoğu giriş kapısı üzerinde kitabe yer almaktadır.

Yapının iç mekân duvarları boyanmıştır. Boyada rutubetlenme, dökülme ve kabarmalar mevcuttur. Yapının bazı bölümlerinde muhdes ekler kullanılmıştır.

Yapının dış cephesindeki taşlarda renk bozulmaları, aşınmalar, yer yer çimento esaslı şap ile doldurulan derzler, yosunlaşmalar ve boşalmalar mevcuttur.